Ở nước ta thì cây nhân trần không còn xa lạ gì nữa, nó được dễ dàng tìm thấy và được mọi người sử dụng thường xuyên, có nhà còn nấu để uống thay nước hằng ngày.
Theo y học cổ truyền, nhân trần còn có tên là hoắc hương núi, họ hoa mõm chó. Thân cây nhỏ, có màu tím nhạt. Lá cây mọc đối hình trứng, đầu lá dài và nhọn, mép lá có răng cưa, toàn bộ thân và lá cây đều có một lớp lông mịn dày và có mùi thơm. Hoa mục thành chùm dạng bông ở kẽ lá, hoa có màu tím xanh rất bắt mắt. Quả nang chứa nhiều hạt nhỏ.
Nhân trần có vị đắng, tính hơi hàn; có tác dụng thanh nhiệt, lợi mật, lợi thấp; được nhân dân để trị các chứng bệnh: hoàng đản, bị tiểu tiện bất lợi, viêm loét da do phong thấp,chứng da viêm nề, ngứa nhiều,…
Theo y học hiện đại, nhân trần có tác dụng làm tăng tiết và thúc đẩy quá trình bài xuất dịch mật, bảo vệ tế bào gan, cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ, giúp làm hạ huyết áp, thúc đẩy tuần hoàn, giải nhiệt, giảm đau, chống viêm. Nhân trần cũng có khả năng ức chế một số loại vi khuẩn như tụ cầu hàn, thương hàn, mủ xanh, e.coli, lị, song cầu khuẩn gây viêm não, viêm phổi và một số loại nấm.
Đặc biệt, nhân trần còn có tác dụng tăng cường miễn dịch và ức chế sự tăng sinh của các tế bào ung thư.
Theo những thử nghiệm lâm sàng đã tiến hành thì nhân trần được sử dụng để điều trị các bệnh viêm gan truyền nhiễm thể vàng da, vàng da tán huyết do thương hàn ở trẻ sơ sinh, rối loạn lipid máu, eczema, nấm da,…
Nhân trần tuy bổ thật nhưng cũng không nên quá lạm dụng quá mà nên sử dụng đúng cách. Ví dụ như:
- Với những người uống nhiều rượu bia thì mỗi ngày nên uống một chai nước nhân triần thì sẽ giúp giảm được phần nào tác hại đến gan. Kết hợp nhân trần với hạt muồng sao, cam thảo sống và rau má khô.
- Những người bị bệnh viêm gan kèm theo các triệu chứng như sốt, vàng da, ra nhiều mồ hôi, khô miệng, đầy bụng, tiểu tiện khó thì dùng nhân trần kết hợp với chi tử, đại hoàng để sắc lấy nước uống. Mỗi ngày 3 lần.
- Trường hợp bị viêm túi mật thì có thể sử dụng nhân trần với bồ công anh để sắc uống hằng ngày.
- Dùng nhân trần và hành tăm sắc lên uống nguội khi bị say nắng, đau đầu, sốt nóng.
- Để mát gan, lợi mật thanh nhiệt thì mỗi ngày dùng 50g kết hợp nhân trần với bông mã đề, bán biên liên sấy khô, hãm với nước sôi uống thay trà.
