Chè vằng, hay gọi đơn giản là vằng, đây là một loại thảo dược vô cùng quý hiếm mọc hoang trong thiên nhiên, tuy quý nhưng lại có thể dễ dàng tìm thấy ở nhiều nơi, được người dân dùng dưới dạng sắc thuốc hoặc nấu nước để uống. 

Chè vằng là loại cây bụi nhỏ, đường kính thân cây không lớn quá 6mm. Thân cây cứng, được chia thành từng đốt, có thể vươn dài lên đến hàng chục mét, phân thành nhiều nhánh. Vỏ cây có màu xanh lục. Lá cây mọc dối, có hình mác, mũi nhọn, cuống tròn. Trên mặt lá có 3 gân chính nổi rõ, mép lá nguyên, lá ở dưới gốc lớn còn càng mọc lên cao thì lá sẽ dần nhỏ lại. Hoa của cây chè vằng có màu trắng mọc ở đầu cành. Quả hình cầu, nhỏ bằng hạt ngô, chín ngả màu vàng.

Chè vằng có 3 loại, một loại dùng làm thuốc tốt nhất là loại vằng lá nhỏ, một loại vằng lá to cũng dùng được nhưng dược tính không cao, còn loại còn lại không được dùng làm thuốc là vằng núi. Và cây chè vằng trông rất giống với cây lá ngón – một loại cây cực độc, nên cần lưu ý phân biệt rõ.

Những nghiên cứu về dược lý của chè vằng cho thấy, trong thành phần có chứa alcaloid, nhựa, flavonoid; có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giúp làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, lành nhanh vết thương. Người ta biết đến chè vằng nhờ công dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan và ngừa mụn vô cùng tốt.

Đối với phụ nữ sau khi thì công dụng của chè vằng cũng đã được kiểm nghiệm, nó vừa là thuốc bổ vừa là thuốc trị nhiễm khuẩn sau sinh, trị viêm hạch bạch huyết, viêm tử cung, thấp khớp hay nhức xương. Đó cũng là lý do mà người ta thường cho phụ nữ  sau khi “vượt cạn” uống.

Ngoài ra, chè vằng còn được coi là một loại thực phẩm chức năng giúp ngăn ngừa có bệnh liên quan đến tim mạch, các bệnh cao huyết áp, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, nên việc sử dụng chè vằng thường xuyên rất được khuyến kích. Với những bệnh nhân tiểu đường thì chè vằng cũng là một giải pháp tốt cho việc điều trị.

Trong dân gian, người ta thường nấu nước chè vằng để tắm chữa ghẻ lở, ngứa ngáy. Lá chè vằng được dùng sắc nước uống hay pha trà có tác dụng chữa mụn nhọt, sưng vú, rắn rết, côn trùng cắn. Rễ cây vằng đem mài với giấm giúp làm hết mủ trong những ung nhọt. Uống nước chè vằng để tăng cường tuần hoàn máu, thanh nhiệt, giải độc, mát gan, lợi mật, kích thích tiêu hóa, giảm cân, lợi sữa,…